هر کس که به غرب کردستان و شهر مریوان سفر کرده باشد،بدون شک دو چیز را هرگز فراموش نخواهد کرد،اول: کوههای سر به فلک کشیده پوشیده از جنگل وسرسبز زاگرس،دوم:دریاچه زریوار که در واقع بزرگترین چشمه آب شیرین جهان است، که نه تنها هیچ حوضه آبریزی ندارد بلکه رودخانه ای نیز از آن جاری می شود، ولی متاسفانه در چند سال اخیر هم جنگل وهم دریاچه در سراشیبی مرگ ونابودی قرار گرفته اند اینکه چه ضربه های مهلکی به یکی از زیباترین تالاب های بین الملی دنیا وارد میشود خود حکایتی دیگر دارد.

مبحث ما اینجاجنگلهای زاگرس وبلائی است که در سه سال اخیر به جان آن افتاده است فاجعه ای زیست محیطی که به علت تکرار متوالی دارد به سنتی رایج در سنوات اخیر تبدیل می شود،هر سال وهمزمان با پایان بارندگی های بهاره دستهای کینه ونفرت سیاه دلان سیاه اندیش از آستینهای کینه وجهالت بیرون می آیند و جهنمی از دود و خاکستر را برای مردم به ارمغان می آورند،به طوری که تا تاریخ 07/09/1389 هفتصدوچهل 740 مورد فقط توسط انجمن سبز چیا در جنگلهای مریوان ثبت شده است در برخی از این موارد وسعت خسارت  یک فقره آتش سوزی بیشتر از دویست 200 هکتار بوده است!!!  این آمار فقط مربوط به مریوان است اگر دیگر شهرهای  حاشیه زاگرس از ایلام وکرمانشاه تا سردشت و اشنویه و شمال غرب را  در نظر بگیریم آن وقت است که عمق فاجعه آشکار خواهد شد،که اگر این رویه همچنان ادامه یابد دور نیست روزی، که همه جنگلهای زاگرس نابود شود.فاجعه ای که بدون شک زوایا وعوارض پنهان آن تا قرنهای آینده،حتی با مدیریتی کارآمد قابل جبران نخواهد بود، در این آتش نه تنها گیاهان و درختان که منبع زندگی و ذخیره آبهای زیر زمینی اند نابود میشوند بلکه میلیونها ومیلیونها جاندار ریز ودرشت از مورچه ،مار ولاک پشت و گنجشک تا خرگوش و گرگ وحتی ببر وحیوانات بزرگتر قتل عام می شوند. اگر کسی از نزدیک  این آتش را احساس نکرده باشد شاید باور این امر برایش سخت باشد که چطور جانور چالاکی مثل ببر و گرگ در این آتش گرفتار میشود اما کسانی که در خاموش کردن آتش شرکت کرده اند میدانند که اگر بی احتیاطی کنند نه در مرکز آتش بلکه حتی در دو متری آتش نیز ممکن است جان خود را از دست بدهند چونکه نه فقط آتش بلکه دود ناشی از آن دید انسان را مختل و گیج سردرگم میکند به طوری که ممکن است در یک متری داخل آتش نتواند راه بیرون رفتن را پیدا کند.

وسعت آتش سوزیهای سه ساله اخیر جنگلهای زاگرس  بی شک قابل مقایسه با آتش سوزی های هیچ جای دنیا نیست،بنا به آمار  اداره منابع طبیعی استان کردستان پنج هزار وششصد هزار (5600) هکتار از عرصه های طبیعی استان در سال گذشته طعمه حریق شده اند!در حالی که آمارهای غیر رسمی چیز دیگری می گویندو بنا به برآورد انجمن سبز چیا  این آمار فقط در شهر مریوان سی هزار(30000)هکتار بوده است! سی هزار هکتار یعنی سیصد میلیون متر مربع از بهترین زمینهای این مملکت که در مقایسه با مناطق مرکزی وشرقی ایران اینجا  رویایی، و بدون شک بهشت روی زمین است. جنگلهایی که علاوه بر اینکه پناهگاه امنی برای گونه های نادر گیاهی و جانوری اند،همچون سدی مخملین مانع از عبور جریانهای هوای گرم وغبار از  دشت های سوزان عربی به فلات مرکزی ایران می شوند،پدیده گرد وغبار که در چند سال اخیر برای کشور ما به معضلی تبدیل شده است. حال اگر همان آمار اداره منابع طبیعی را نیز بپذیریم، بازهم وسعت  خسارت ها فاجعه بار و ترسناک است.اگر جریمه این کار را با همان جدولی که یک کشاورز ساده را با آن نه به خاطر قطع وسوزاندن درختان بلکه فقط به خاطر تخریب مراتع محاسبه کنیم تصورش را بکنید که چه زیانی را متحمل شده ایم. 

آتش سوزی دو سال پیش جنگلهای یونان هفته های متمادی سر خط اخبار رسانه های دنیا بود ولی اینجا در سکوت وتاریکی دود آگین ،نگین سبز زاگرس سه سال است تبدیل به خاکستر می شود وآب هم از آب تکان نمی خورد. همین دیروز در اخبار رسانه های داخلی خبردار شدیم که بیست هکتار از جنگلهای استان گلستان طعمه حریق شدند همه نیروهای بسیج وارتش بسیج شدند و سه فروند بالگرد به محل اعزام شدند تا آتش را خاموش کردند و خبر در همه بخشهای خبری و اکثر سایت ها منعکس شدو نظر کارشناسان محیط زیست در باره علت های احتمالی آن مورد بررسی قرار گرفت، در حالی که در مریوان تنها در یک روز (28 آبان ماه سال جاری) 28 مورد آتش سوزی رخ داد،و صدا از هیچ یک از رسانه های داخلی در نیامد!

در برنامه ای که در تلویزیون بی بی سی فارسی در مورد آتش سوزی در جنگلهای مریوان پخش شد،نظر کارشناسی کارشناس برنامه که از تهران از طریق تلفن در برنامه شرکت کرده بود جالب وخواندنی بود:آقای اسماعیل کهرم کارشناس محیط زیست و استاد دانشگاه!که پای ثابت برنامه های زیست محیطی شبکه های داخلی به عنوان کارشناس می باشد در نظرات خود بیان کردند که:منشا آتش سوزی ها دو عامل طبیعی و انسانی است.عامل طبیعی بر اثر گرمای هوا وگاهی یک قطره شبنم ممکن است کار عدسی یک ذره بین را انجام دهد وباعث آتش زدن برگها وگیاهان خشک شود،دوم عامل انسانی که ممکن است سهوی یا عمدی باشد وبه گفته ایشان عامل اصلی آتش سوزی های جنگلها در مریوان روستائیان محلی به انگیزه تخریب وتصاحب  واضافه کردن آن به زمینهای کشاورزیشان می باشند.

استدلالی که شاید بینندگان نا آگاه به منطقه را قانع میکرد ولی برای کسانی که به اکوسیستم و جغرافیای منطقه اشراف دارند مضحک و بیشتر به یک جوک شبیه بود.زیرا اولا:عموما کردستان و خصوصا مریوان منطقه ای سردسیری است ثانیا خیلی از این آتشسوزیها که من خودم شخصا در خاموش کردن آن شرکت داشته ام در دامنه رو به شرق که خورشید بعد از ظهر به آن نمی تابد( نسار) ودر ساعات نیمه شب که اصلا خورشیدی در آسمان نیست رخ داده است.ثالثا الان که فصل پاییز است  ودمای هوا همه جا سرد شده و محال است که جائی بر اثر گرمای خورشید آتش بگیرد چرا باز از شدت آتش سوزیها کم نمی شود؟

واما عامل انسانی:اولا خیلی از آتش سوزیها در مناطقی دور از زمینهای کشاورزی در روی کوهها  رخ میدهد. ثانیا:تقریبا انتهای همه زمینهای کشاورزی  حاشیه وداخل جنگل در خلال سالهای گذشته توسط جنگلداری  به وسیله گاردهای سنگین بتونی علامت گذاری شده و از همه زمینهای کشاورزی نیز نقشه هوائی و کروکی تهیه شده به نحوی که هیچ کشاورزی نمیتواند حتی یک متر از جنگل را تصاحب کند. رابعا: واز همه مهمتر در آتش سوزی های مجاور زمینهای کشاورزی خود کشاورزان بیشترین ضرر را متحمل شده اند چرا که باغات آنها نیز در آتش سوخته اند.از استدلالات علمی این استاد معروف دانشگاه! که بگذریم سه مساله مهم در این رابطه قابل تامل وبررسی است.

1. این آتش سوزیها توسط چه کسانی  وبه چه نیتی انجام میشود و آنها چه کسانی هستند که در طول این سالها هنوز کسی نتوانسته آنها را محاکمه کند؟

2.چرا در قبال فاجعه ای به این وسعت همه ساکت وبی تفاوتند؟ چرا  رسانه های داخلی  کار را به جائی رسانده اند که  مردم اطلاعات را از رسانه های خارجی کسب کنند؟

3.جدای از اینکه عاملین ومسببین این فاجعه زیست محیطی چه کسانی هستند،چرا نباید از طریق ارگانهای دولتی مرتبط چاره ای اندیشیده شود؟در اکثرکشورها در مواقع بحران وبلایای طبیعی ،پلیس وارتش بسیج میشوند،در شهری مثل مریوان که تعداد نیروهای نظامی وانتظامی با کل جمعیت بومی شهر برابری می کند چرا نباید از آنها نیز کمک گرفت؟واز همه مهمتر در حالیکه همه اعضای انجمن سبز چیا با وسایل ابتدائی مثل بیل وشاخه درختان به جنگ آتش می روند،چرا نباید از امکانات پیشرفته مثل بالگرد وکپسول آتش نشانی برای خاموش کردن آتش استفاده کرد؟ از خواب و زندگی خود مایه میگذارند وبه جنگ آتش ودود می روند. انسانهای والائی که غم طبیعت و آیندگان را در دل خود دارند، از معلم وبازاری و دانشجو گرفته تاکشاورز و راننده و ... کسانی که حتی انجمن سبز هم آمار دقیق آنها را نمی داند،نیروهای آماده ای که با صدای هر اس ام اس موبایلشان قلب آنها از ترس شنیدن آتشی دیگر می لرزد.آزاد مردانی که گاه در راستای کمک به جانداران وطبیعت خود قربانی گزیدگی گزندگان و سقوط از کوه و قهر طبیعت می شوند.

تنها امید ویگانه امدادگران جنگل که در این چند سال به یاری و نجات آن شتافته اند انسانهائی ایثارگر وگمنامی هستند که بدون هیچ گونه چشم داشتی وفقط به خاطر وظیفه انسانیشان روز وشب آنگاه که همه ما در خواب نوشین آرمیده ایم

 این آدرس سایت انجمن سبز چیای مریوان http://www.chya.org  می باشد به همه شما دوستان گرامی توصیه میکنم از آن بازدید کنید ویا مطالب و خبرهای زیست محیطی خود را به ایمیل green.chya@gmail.com بفرستید تا در صورت صلاحدید شورای سردبیری مطلب شما در ویژه نامه خبری انجمن که به صورت رایگان منتشر و پخش می شود چاپ شود.

در پایان این هم شماره 09187765338  هیئت اطفای حریق انجمن برای دوستان مریوانی که  اگر داوطلب عضویت در آن هستند ویا اگر شاهد آتشوزی جنگل بودند به انجمن گزارش دهند.